Da fahren ig jitz dem Oberland zue u verwünsche iinischt meh my damaligi Zue- saag. Vur oppa emene Jahr het mig d Presidenti van ere Landfrouwegruppe vam Bode bi Adelbode aagfraagt, ob ig mer chönnti vorstele, irne Frouwe öppis uber Erziehigsfraagi z prichte. Meh als anderthalb Stund söllti das Ganza nät gah. Am Schluss söllti ma de Frouwe nug Glägehiit gää, Fraagi z stele un iri Miinig zum Ghöerte kundztue. Ig ha denn zuegsiit, ha gsinet, das gangi ja nug lang, äs ganzes Jahr. U da ischt umhi iis my Schwechi zum Vorschyn choe: Ig cha numen ungääre Nii säge… Wieso hii si ächt grad miig aagfraagt fur äso ne Vortraag? Natürlig, ig bin im Bode vur mengem Jahrzähnt sälber i d Schuel ggange, bi nahär Lehrer worde u ha igentlig Taag fur Taag, Jahr fur Jahr mit Erziehigsfraage z tüe ghabe. Aber bin ig würklig di rächti Person, fur däne Frouwe öppis z erzele, wa si nät scho lang wüsse – vilicht sogar besser wüssen als ig? U hets nät schon in der Bibli ghiisse, der Prophet gälti niena minder als i sym Hiimatort?1 Viil van däne Frouwe näme ja sicher irer Erziehigsgrundsätz us der Heilige Schrift, miinen also z wüsse, wie ma erzieht. U vilicht chöme si vur alem us Gwunder, wii wüsse, was dä usgwanderet Adelbodmer z erzele wiis. Ob är ächt am Endi miint, är wüssis besser als sii? Ween das nät allzen eender ä Grund zur Ablehnig van där «ehrevolen» Aafraag gsy? Aber jitz: Ig ha zuegsiit, jitz chan ig mig nät mehr trücke … Im Adelbode het ma, imel ir Zyt va myre Chindhiit, numen iis Erziehigsbuech ghabe, wa fascht van allne eschtimiert worden ischt, u das isch d Bibli gsy. Äs het da drind klaari Ussage ghabe zun däne Fraage: «Ehre Vater und Mutter» ol «Wer seinen Sohn lieb hat, züchtiget ihn». Og var Rueten isch da d Reed gsy, wa ma nät söli spare… Mi het also in Erziehigsfraage emen altteschtamentlige Vokabular Vertruwe gschenkt; das hii wer als Chind gyng oppa z spüren uberchoe. Ob daas in de vergangene Jahrzähnt ächt andersch worden ischt? Ig ha mer scho chöne vorstele, dass og bin ine, in däm Bäärgtaal, nüwi Fraage im Zämehang mit Erziehigsproblemen uftoucht sy, wa ma nät mit traditionele Methode z Bode choe ischt. Schliesslig het og hie der technisch Fortschritt – Radio, Film u Fernseh – derfür gsorget, dass ma vilicht druuf aagwise gsy ischt, bi Fachlüte Raat u Hülf z sueche. U wie isch es mit den Droge gsy? Hin di der Wääg i ds Oberland nät og gfunde? Natürlig han ig ä Vortraag vorberiitet ghabe ol imel de Notize u Stichwort derzue. Viil Pestalozzi («Abendstunde»2 u «Lienhart und Gertrud»3, «Stanserbrief»4). U sys Mentschebild us de «Nachforschungene»5. Wen öpper uber Erziehig wollt rede, so müessti är doch vamene Mentschebild usgah. Aber was chönnten ächt di hüttige Bäärglersfrouwi mit dem Name «Pestalozzi», dem Vatter var modärne Pädagogik, aafaa? Natürlig, dem Name na bchennt nen allwäg jedermaa. Wie mengischt het ma oppa ghöert: «Ig bin doch ki Pestalozzi» u het dermit wele säge, mi sygi doch ki wäldfremda, frygibiga Fantascht! Ob är de hüttige Mentsche nug öppis z säge het? Ig ha mer og äs par Erziehigsgrundsätz zrächtgliit un ufgschribe. Aber ä Ruete-Pädagogik wurden ig mit dem beschte Wile nät chöne verträtte. Also: ki Pädagogik, wa «Zucht» im Vordergrund stiit. Ob si mig ächt wurde missverstah u miine, ig sygi og äso iina, wa modärni, antioutoritäri (u gottlosi!) Theme wurdi predige? De wurde si mig würklig lätz verstah. Ig wellti numen ufziige, dass äs Chind, schon äs Chind, i jedem Moment va sym Daasy äs iigestendigs Wäsen ischt, äs Individuum6. U dass wier ma in eerschter Linie Liebi u Vertruwe sölen etgägebringe. Og ds Verglyche söle ma vermyde; jedes Chind sygi andersch u törffi daas og sy. U miine, ma müessi dem Chind der Wile bräche u ma üüsa Wile ufzwinge – vur däm welt ig gwarnet haa! Wie han ig's ächt mit der Spraach? Ig bi gyng nug gwaanet z rede, wie mer der Schnabel gwagsen ischt: Adelbodetütsch! Das ischt schliesslig my Mueterspraach. Aber syt mengem Jahrzähnt bin ig mehrhiitlig z Bääre dahiime, ds Bärntütsch ischt also äso öppis wie my zweiti Mueterspraach. Passt daas zun däm Aabe? Wen daas nät schier ä Verrat a myr ursprünglige Mueterspraach? Was würden di Frouwi ächt sine: Äs par Jahr furt u scho chan är nät meh rede, wie mas hie gwaanet ischt … Aber chönnt ig mynner pädagogischen Aalige i d Sprach va myre Chindhiit zwinge? Als Uswääg bietet sig nume ds Schrifttütsch aa. Schliesslig han ig als Schuelmischter lang gnueg uf Hochtütsch müessen underrichte! Ja, vilicht doch am gschydschte ir Hochspraach, o we si mundartlig gfäärbt würt sy. Fur d Usspraach un än allfäligi Diskusion cha ma den ungschyniert üüsa Dialäkt umhi vürhanä… Am halbi achti chumen ig im Boden aa – ä halb Stund z früej. Äs ischt Nacht worde. Ig parkiere mys Outo uf em Turnplatz u stygen uus. Hie isch es also, das aalt Schuelhuus – mys ehemaliga Schuelhuus… Der Aaben ischt hilba, äs bitzi föhniga. Äs isch nug wie denn: d Grüüsch, der Gruch, d Stimig. Irgendwaa schletzt ä Stallstüür zue, irgendwaa pylet ä Hund. Ig bin umhi der Bueb, der Bäärgbueb, der Gfangnig van de strenge Gsetz van de Bäärge. Äs fröstelet mig. Ig standen uuf u schüttle mig. Prabiere allz abzheeche, wa mig zruggbindet, wollt zruggschrysse. Äs ischt wien es Erwache… Im aalte Schuelhuus sy d Liechter aaggange. Stüel u Tischa wärde verschobe. Ig ghöere Frouweschritta, wa sig dem Schuelhuus neechere. Offembar würden ig würklig erwartet!